* هم‌اکنون تنها خبر تولید واکسن فایزر را شنیده‌ایم و این خبر در حال بررسی است و تا زمانی که سازمان غذا و داروی آمریکا و مراجع بین‌المللی مثل سازمان جهانی بهداشت آن را تأیید نکنند نباید انتظار داشت این واکسن به‌عنوان داروی قطعی درمان کرونا به مرحله تولید انبوه برسد.
* درصورتی که این دارو بتواند تأییدیه‌های لازم را بگیرد، مراحل تولید واکسن سخت و پیچیده خواهد بود چرا که در تاریخ بشریت هیچ دارویی تا این اندازه متقاضی مصرف نداشته و هیچ شرکتی برای تامین این نیاز و تولید انبوه به مقدار تقاضای جهانی دارای زیرساخت و سرمایه‌گذاری کافی نیست.
* دست‌کم بیش از نیمی از جمعیت جهان نیازمند استفاده از این واکسن هستند بنابراین اگر همه ظرفیت‌های تولید واکسن در دنیا در خدمت تولید واکسن کرونا هم قرار گیرند نمی‌توان انتظار داشت در مدت زمانی کمتر از یک سال واکسن به اندازه‌ای تولید شود که بتواند این نیازها را تامین کند.
* درصورتی که واکسن در شرکت فایزر به تولید انبوه برسد تامین نیاز مردم کشور سازنده، کشورهای همجوار و کشورهایی که با ایالات متحده آمریکا دارای روابط نزدیک‌تری هستند در اولویت قرار می‌گیرد و پس از آن این دارو در اختیار کشورهای دیگر و ازجمله ایران قرار می‌گیرد.
* وزارت بهداشت باید زیرساخت‌های لازم برای خرید، حمل و توزیع واکسن کرونا را تامین کند و اقداماتی هم در این‌باره انجام شده است اما «حمل‌ونقل واکسن کرونا به زیرساخت‌های متفاوتی نیاز دارد ازجمله حمل‌ونقل هوایی ویژه که باید از الان به فکر آن بود. علاوه بر این باید سازوکار توزیع مناسبی برای واکسن کرونا درنظر گرفته شود به این معنا که واکسن ابتدا باید در میان گروه‌های دارای اولویت مانند کادر درمان، سالمندان ، افراد بالای 60سال ، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون و…، زنان باردار و پس از آن سایر گروه‌های جامعه پیش‌بینی کند.»
* علاوه بر این بحث قیمت دارو، پوشش بیمه‌ای و توزیع مناسب میان افرادی که باید از این دارو استفاده کنند همزمان با واردات دارو باید به شکل جدی مورد توجه وزارت بهداشت قرار گیرد و از الان برای آن برنامهریزی کنند.
* با انتشار خبر تولید واکسن در آمریکا سطح انتظارات مردم برای استفاده فوری از این واکسن در کشور افزایش پیدا خواهد کرد و این مخاطره‌آمیز است: «مردم نباید انتظار داشته باشند در زمانی زودتر از یک سال آینده شاهد واردات واکسن به ایران باشیم.
* خوشبختانه چندین گروه علمی داخل کشور در حال ساخت واکسن کرونا هستند و برخی از آنها توانسته‌اند به مراحل تست انسانی واکسن نیز برسند. امیدواریم با نتیجه بخش بودن تحقیقات انجام شده و تأیید اثرگذاری واکسن داخلی بر افراد داوطلب بتوانیم علاوه بر داشتن نیم‌نگاهی به واکسن خارجی کرونا نسبت به تولید داخلی واکسن کرونا اقدام کنیم.»