به گزارش پایگاه خبری همزمان،اگر شما فردی با وزن بالا هستید ممکن است تاکنون بارها در مورد رژیم کتوژنیک Ketogenic diet اخباری را شنیده باشید. در حقیقت این رژیم یکی از معروفترین برند های رژیم غذایی امروزی است. در تمام گروه های سنی مورد استفاده قرار می گیرد.این مقاله اطلاعات سودمندی در خصوص آشنایی کلی با رژیم کتوژنیک در اختیار خوانندگان قرار می دهد.همچنین فواید و مضرات آن را مورد بررسی قرار می دهد.
رژیم کتوژنیک چیست ؟
همانطور که از نام آن پیداست این رژیم سبب تولید کتون در بدن می گردد.کتون ها زمانی در بدن تولید می گردند که مقدار کمی کربوهیدرات وجود دارد. و بدن لازم است انرژی خود را از شکستن اسیدهای چرب بدست آورد. رژیم کتو براساس مقدار بسیار کم کربوهیدرات و مقدار زیاد اسید چرب شناخته میشود. به طور تقریبی این رژیم شامل 75 درصد چربی – 20 درصد پروتئین و تنها 5 درصد کربوهیدارت می باشد.
هدف هر رژیم کتوژنیکی این است که بدن از این طریق وارد پروسه تولید کتون گردد. بدن به طور معمول از گلوکز برای دریافت انرژی استفاده می نماید. گلوکز نوعی کربوهیدارت است که از شکر و غذاهای حاوی نشاسته بوجود می آید. وقتی بدن به مقدارکافی برای تولید انرژی گلوکز نداشته باشد فرآیند سوخت و ساز چربی های ذخیره شده آغاز می گردد. در نتیجه کتونها در بدن تولید می گردند که نوعی اسید هستند.
از نکات جالب در خصوص رژیم کتوژنیک این مطلب است که دهان فرد در زمان استفاده از این رژیم به دلیل وجود ترکیبات آروماتیک بویی شبیه به بوی میوه میدهد.
رژیم کتوژنیک از کجا آمده است؟
این رژیم اولین بار در سال 1920 برای درمان کودکان مبتلا به تشنج مورد استفاده قرار گرفت.
بر طی تحقیقات انجام شده محققان به این نتیجه رسیده بودند. که با بکارگیری رژیمی با حداقل کربوهیدارات ممکن و غنی از چربی حملات تشنج در کودکان کاهش یا توقف یافتند. پس از آن با اطلاعات بدست آمده از بیمارانی که تحت رژیم کتوژنیک قرار گرفته بودند استفاده از این رژیم گسترش یافت و مورد اقبال عمومی قرارگرفت.
انواع مختلف رژیم کتوژنیک:
- رژیم استاندارد کتوژنیک: این رژیم با کربوهیدرات بسیار کم ، مقدار متوسط پروتئین و مقادیر فراوان چربی تنظیم می گردد که شامل 75 درصد چربی ، 20 درصد پروتئین و تنها 5 درصد کربوهیدرات است.
- رژیم کتوژنیک چرخه ای : این رژیم شامل توالی هایی از مصرف کربوهیدارت و کتو است . به عنوان مثال 5 روز رژیم کتوژنیک انجام می گردد و پس از آن دو روز رژیم با کربوهیدرات فراوان استفاده می شود.
- رژیم کتوژنیک هدفمند : این رژیم تنها در زمان انجام فعالیتهای ورزشی اجازه استفاده از کربوهیدرات ها را می دهد.
- رژیم کتوژنیک سرشار از پروتیین: این رژیم بسیار شبیه به رژیم کتوژنیک استاندارد است با این تفاوت که مقدار پروتئین بیشتر ی دارد . درصد مواد غذایی این رژیم شامل 60 درصد چربی و 35 درصد پروتئین و 5 درصد کربوهیدرات.
رژیم کتوژنیک برای مبتلایان به دیابت و پیش از آن
دیابت با تغییر در متابولیسم، بالا رفتن قند خون و اختلال در عملکرد انسولین مشخص می شود. رژیم کتوژنیک به شما در حذف چربی های اضافه کمک می کند، چربی هایی که ارتباط مستقیم با دیابت نوع 2 و سندروم متابولیک دارند.
بررسی ها نشان داده اند که رژیم کتوژنیک حساسیت به انسولین را تا 75 درصد بهبود می بخشد. به علاوه مشخص شد که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 با استفاده از این رژیم می توانند مصرف تمام داروهای دیابت را متوقف کنند.
نکته مهم دیگر این است که اگر دیابت نوع 2 به دلیل اضافه وزن باشد، رژیم کتوژنیک به کاهش وزن کمک زیادی می کند و در نتیجه در کنترل دیابت نوع 2 موثر است.
مزایای رژیم کتو
رژیم کتوژنیک در واقع همان ابتدا برای درمان بیماری های عصبی مانند صرع طراحی شد. بررسی ها نشان داده اند که این رژیم برای بهبود بیماری های مختلف موثر است:
- بیماری قلبی: رژیم کتوژنیک خطرات ناشی از چربی اضافه در بدن، سطح کلسترول بد خون یا HDL، فشار خون و قند خون را بهبود بخشد.
- سرطان: این نوع رژیم برای درمان انواع سرطان و کم کردن سرعت رشد تومورها موثر است.
- بیماری آلزایمر: با انتخاب رژیم کتو علائم بیماری آلزایمر تا حدی بهبود پیدا کرده و سرعت پیشروی آنها کم می شود.
- صرع: بررسی ها نشان داده اند که رژیم کتوژنیک می تواند منجر به کاهش چشمگیر دفعات صرع در کودکان شود.
- بیماری پارکینسون: متخصصین تغذیه و دانشمندان معتقدند که این رژیم غذایی می تواند علائم پارکینسون را نیز بهبود بخشد.
- سندروم تخمدان پلی کیستیک: رژیم کتوژنیک سطح انسولین را کاهش می دهد که نقش مهمی در سندروم تخمدان پلی کیستیک دارد.
- آسیب های مغزی: بررسی های حیوانی نشان داده اند که این رژیم می تواند صدمات مغزی را کاهش داده و پس از آسیب دیدن مغز به بهبود سریعتر آن کمک کند.
- آکنه و جوش: کاهش سطح انسولین در بدن و خوردن قند کمتر یا حذف غذاهای فرآوری شده به بهبود جوش های پوستی کمک می کند.
چگونه رژیم کتوژنیک بگیریم؟
تا اینجا درباره عملکرد این رژیم غذایی توضیح دادیم، اما چطور باید کتوژنیک را شروع کرد؟ اگرچه روش‌های مختلف زیادی برای شروع کتو وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید، اما بهترین نتایج معمولاً از 5 مرحله زیر به دست می‌آید:
- مرحله اول: قطع سریع مصرف گلوکز از غذاهای دارای کربوهیدرات، شامل دانه‌ها، سبزیجات نشاسته‌ای، میوه و غیره؛
- مرحله دوم: این بدن شما را مجبور به یافتن یک منبع سوخت جایگزین می‌کند: چربی (به آووکادو، روغن نارگیل، ماهی قزل آلا فکر کنید).
- مرحله سوم: در این ضمن، در غیاب گلوکز، بدن نیز شروع به سوختن چربی و تولید کتون می‌کند.
- مرحله چهارم: زمانی که سطح کتون در خون به نقطه خاصی می‌رسد، به حالت کتوز وارد می‌شوید.
- مرحله پنجم: این حالت از سطح کتون بالا باعث کاهش وزن سریع و پایدار میشود تا زمانی که شما به وزن سالم و پایدار بدن برسید.
خطرات رژیم کتو
رژیم کتوژنیک خطرات بی شماری دارد. مهمترین خطر این است که این رژیم سرشار از چربی اشباع است. توصیه متخصصین تغذیه این است که به دلیل ارتباط چربی های اشباع شده با بیماری های قلبی ، مقدار مصرف آنها را در طول روز به 7 درصد کالری روزانه خود محدود کنید. در حقیقت ، رژیم کتو با افزایش کلسترول LDL “بد” همراه است. که مقدار آن در خون با خطر بیماری قلبی ارتباط مستقیمی دارد.
کتوژنیک برای چه کسانی ممنوع است؟
رژیم غذایی کتوژنیک برای کسانی که دارای اضافه وزن هستند، مبتلایان به دیابت یا کسانی که به دنبال بهبود سوخت و ساز بدن خود هستند، فوق العاده است. اما برای ورزشکاران حرفه ای، کسانی که قصد عضله سازی در بدن خود دارند و یا به دنبال افزایش وزن هستند، رژیم مناسبی نیست.کتوژنیک هم مانند تمام رژیم های غذایی دیگر تنها زمانی موثر خواهد بود که به مدت طولانی به آن پایبند باشید.
نمونه برنامه‌ی یک هفته‌ای رژیم کتوژنیک
شنبه
- صبحانه: املت گوشت با پنیر و سبزیجات.
- ناهار: همبرگر (خانگی) بدون نان با برش هایی از پنیر و مغزها.
- شام: ماهی قزل آلا، تخم مرغ و اسفناج تفت داده شده در روغن نارگیل.
یکشنبه
- صبحانه: تخم مرغ به همراه گوشت و قارچ.
- ناهار: همبرگر با سُس سالسا، پنیر و آووکادو.
- شام: استیک به همراه تخم مرغ و سالاد دورچین.
دوشنبه
- صبحانه: گوشت، تخم مرغ و گوجه فرنگی؛
- ناهار: سالاد مرغ با روغن زیتون و پنیر فتا؛
- شام: ماهی سالمون با مارچوبه که در کره درست شده است.
سه شنبه
- صبحانه: تخم مرغ، گوجه فرنگی؛
- ناهار: شیر بادام، کره‌ی بادام زمینی، میلک شیک پودر کاکائو؛
- شام: کوفته قلقلی، پنیر و سبزیجات.
چهارشنبه
- صبحانه: میلک شیک کتوژنیک مانند میلک شیک بادام زمینی و میلک شیک توت فرنگی؛
- ناهار: سالاد میگو با روغن زیتون و آووکادو؛
- شام: گوشت گوساله با پنیر پارمزان، کلم بروکلی و سالاد.
پنج شنبه
- صبحانه: املت با آووکادو، سالسا، فلفل، پیاز و ادویه جات؛
- ناهار: یک مشت آجیل به همراه کرفس، آووکادو و سالسا؛
- شام: مرغ با سُس پستو، پنیر خامه ای و سبزیجات.
جمعه
- صبحانه: ماست (سنتی) با کره ی بادام زمینی، پودر کاکائو و شکر برگ؛
- ناهار: گوشت گوساله ی سرخ شده در روغن نارگیل همراه با سبزیجات؛
- شام: همبرگر یا کباب کوبیده بدون نان و برنج همراه با تخم مرغ و پنیر.
اگر می‌خواهید مواد غذایی را تغییر دهید، باید بدانید که مواد غذایی شما باید دربرگیرنده 70 درصد چربی، 25 درصد پروتئین و 5 درصد کربوهیدرات باشند.